Waarom nu: prijsdaling, afbouw saldering en netcongestie
De vraag naar thuisbatterijen schiet omhoog. En dat is logisch: prijzen per kWh dalen, de salderingsregeling wordt afgebouwd en netcongestie zorgt steeds vaker voor problemen bij teruglevering. Als elektromonteur krijg je steeds meer vragen over praktische installatie, normen (zoals NEN 1010 en PGS 37-1) en de koppeling met warmtepompen en EV-laders. In deze blog vind je alles wat je in 2025 écht moet weten over thuisbatterij installeren, inclusief concrete checklists en praktijkvoorbeelden.
Marktschets 2025 (prijs per kWh trend en impact op klanten)
- Prijs per kWh opslag (LFP) daalt in 2025 naar €250-€350, afhankelijk van schaal en merk.
- Terugverdientijd thuisbatterij 2025: met dynamische tarieven en load balancing vaak 7-10 jaar, zeker als je negatieve stroomprijzen slim benut.
- Klanten willen zekerheid: zelfconsumptie maximaliseren, netproblemen vermijden en voorbereid zijn op zero feed-in.
Negatieve stroomprijzen en rol van opslag in de woning
- Negatieve stroomprijzen komen vaker voor bij veel zon/wind. Met een slimme thuisbatterij en goed EMS kun je hierop inspelen.
- Load balancing met PV, warmtepomp en EV-lader vraagt om een integrale aanpak – niet alleen voor het comfort van de klant, maar ook om netproblemen of boetes te vermijden.
Technologie-overzicht voor elektromonteurs
LFP vs NMC: veiligheid, levensduur, temperatuurmanagement
- LFP (Lithium-IJzerfosfaat): hogere veiligheid (minder kans op thermal runaway), langere levensduur (>6000 cycli), tolerant voor hogere laadstromen (C-rate tot 1C) en stabiel bij 0-40°C.
- NMC: hogere energiedichtheid, maar gevoeliger voor temperatuur en minder brandveilig.
- Installatietip: Kies voor LFP in woningen ivm brandcompartimentering en verzekeringsvoorwaarden. Check altijd het BMS en de productcertificering (IEC 62619).
Solid-state/“grafene”/supercaps: hype vs realiteit in residentieel
Solid-state en grafeenbatterijen zijn (nog) niet commercieel beschikbaar voor residentieel gebruik in 2025. Supercaps zijn interessant voor piekbelasting, maar (nog) geen alternatief voor bulkopslag.
Conclusie: Voorlopig blijft LFP dé standaard.
Architectuurkeuze: AC-gekoppeld, DC-gekoppeld of hybride
Schema’s en componenten per optie (ESS, BMS, omvormer, ATS)
- AC-gekoppeld: batterij hangt via eigen omvormer (ESS) aan de AC-zijde; makkelijk na te plaatsen bij bestaande PV en flexibel bij uitbreiding.
- DC-gekoppeld: batterij direct gekoppeld aan PV-string via hybride omvormer; hogere efficiëntie, maar complexere installatie en kabelselectie.
- Componenten: Altijd een (hybride) omvormer, BMS, SPD’s type 2 (AC) en 2/3 (DC), DC-scheider, ATS/automatische netontkoppeling voor back-up/eilandbedrijf en noodstop.
Back-up/UPS en eilandbedrijf: wat mag en hoe borg je veiligheid
Eilandbedrijf mag alleen bij automatische netontkoppeling conform NEN 1010. Gebruik een ATS (automatische transfer switch) en test regelmatig de omschakeling.
Zorg voor selectieve beveiliging (aparte eindgroep, eigen aardlek type B of F bij DC-koppeling) en duidelijke scheiding van netparallel/stand-alone bedrijf.
Normen, richtlijnen en verzekeringsvoorwaarden (NL)
NEN 1010: relevante artikelen voor ESS (scheiding, beveiliging, SPD’s)
Let op hoofdstuk 712 (PV) en 551/712-ESS: eisen aan plaatsing, scheiding, beveiliging, SPD’s type 1/2/3 (afhankelijk van overspanningszone).
Eisen aan minimumafstanden, IP-klasse (minimaal IP54 of beter), isolatieklasse en kabelkeuze.
Zie ook deze update over NEN 1010 wijzigingen voor detailwijzigingen.
NEN 3140: werkprocedures, LOTO en PBM’s voor DC-werkzaamheden
- Werk altijd spanningsloos (LOTO-procedure), gebruik geschikte PBM’s (handschoenen, gelaatsscherm) en DC-bestendige gereedschappen.
- Isolatiemeting met minimaal 500 V, controle op restspanning en altijd aantonen van spanningsloosheid voor aanvang werkzaamheden.
PGS 37-1: plaatsing, brandcompartimentering en noodvoorzieningen
- Plaats batterijen bij voorkeur in aparte, geventileerde ruimte of brandcompartiment (EI60-minimum), buiten woon-/slaapvertrek.
- Rookdetectie verplicht, voorkeur voor automatische blusmiddelen (aerosol/schuinblussing).
- Duidelijk aangegeven noodstop buiten de ruimte, noodplan en periodieke inspectie op brandveiligheid.
Productnormen: IEC 62485-5/IEC 62619 en CE-documentatie
Controleer altijd op IEC 62485-5 (stationaire Li-ion veiligheid), IEC 62619 (celveiligheid) en volledige CE-conformiteit. Vraag om testrapporten bij de fabrikant.
Oplever- en verzekeringsdocumenten (risicoanalyse, keuring, rapportage)
Verzekeraar vraagt om opleverrapport (EBI of FAT/SAT), risicoanalyse (RAMS), keuring (SCIOS Scope 12-achtig) en complete documentatie (schema’s, productcertificaten, testresultaten).
Dimensioneren en selectiviteit (praktisch rekenvoorbeeld)
Verbruiksprofiel en doelstelling (zelfverbruik, back-up, tarieven)
Voorbeeld: woning met 5 kWp PV, 6 kW warmtepomp, 11 kW EV-lader.
Doel: maximaal zelfverbruik, beperkt terugleveren, mogelijkheid voor back-up.
Bepalen kWh/kW, C-rate en DoD; voorbeeld 5 kWp PV + 6 kW WP + 11 kW EV
- Stap 1: Jaarproductie PV: ~4500 kWh (5 kWp x 900 kWh/kWp).
- Stap 2: Dagverbruik warmtepomp: 20 kWh (winter), EV: 15-30 kWh (per laadbeurt).
- Stap 3: Aanbevolen batterijcapaciteit: 10-15 kWh (rekening houdend met DoD van 80%, dus 12 kWh = 9,6 kWh effectief).
- C-rate: minimaal 0,5C (6 kW laden/ontladen bij 12 kWh batterij).
- Selecteer een LFP-batterij van 12-15 kWh, minimaal 6 kW continu vermogen.
Kabeldoorsnede, Ik en zekering-/aardlekkeuze (type A/B/F), selectiviteit
- Kabeldoorsnede: bij 6 kW (25 A) minimaal 4 mm² (kort, <10 m), 6 mm² bij langere lengten of hogere stromen.
- Aardlek: type B bij DC/EV, type F bij hybride systemen met harmonische stromen.
- Zekering: selectief, passend bij kortsluitstroom (Ik), dus niet hoger dan kabel toelaat.
- Zie ook Kabeldikte berekenen voor rekenmethodiek.
SPD’s type 1/2/3 en overspanningszones; DC-scheiders en pre-charge
- AC-zijde: SPD type 2 verplicht, type 1 bij directe bliksem.
- DC-zijde: SPD type 2/3 (afhankelijk van afstand en overspanningszone).
- DC-scheider vereist bij DC-gekoppelde systemen, pre-charge circuit om piekstromen bij inschakelen te voorkomen.
Plaatsing en brandveiligheid
Ruimte-eisen: temperatuur, ventilatie, afstand en IP-klasse
- Temperatuur: 0-40°C, liefst gekoelde of geventileerde ruimte.
- Ventilatie: minimaal 3 luchtwisselingen per uur, afhankelijk van batterijgrootte.
- Afstand: minimaal 60 cm tot wand/obstakels, buiten woon-/slaapverblijven.
- IP-klasse: minimaal IP54.
Compartimentering, rookdetectie, blusmiddelen en noodstop
- Compartiment met EI60-minimum (brandwerendheid), rookdetectie met doormelding.
- Blusmiddel: geschikt voor Li-ion (aerosol/blusschuim, géén water).
- Noodstop buiten ruimte, goed gemarkeerd.
Inspectiepunten: aandraaimomenten, IR-scan, isolatietest
- Gebruik een momentsleutel voor alle klemmen, controleer met tangenamperemeter.
- IR-camera (thermografie) voor hotspots, isolatietest met 500 V isolatiemeter na installatie.
- Zie voor inspectiemethodes ook Thermografie in de elektrotechniek.
Inbedrijfstelling en EMS-configuratie
SoC/SoH-kalibratie, firmware en communicatie (Modbus, API)
- Kalibreer SoC (state of charge) en SoH (state of health) via BMS, check firmware-updates.
- Koppel EMS via Modbus of API aan PV, warmtepomp, EV-lader en eventueel aggregator.
- MID-kWh-meter voor betrouwbare meting en verrekening.
Dynamische tarieven, zero feed-in en peak-shaving instellen
Stel EMS zo in dat bij negatieve stroomprijzen slim geladen wordt en bij zero feed-in (netcongestie) niet wordt teruggeleverd.
Gebruik prioriteitenmatrix: eerst basislast, dan warmtepomp/EV.
Aggregator/aFRR: technische en contractuele randvoorwaarden
Voor deelname aan onbalansmarkt of aFRR is een open API, realtime meting en snelle respons (<30 sec) vereist.
Sluit contract met aggregator; zorg voor juiste certificering en monitoring.
Integratie met warmtepomp en EV-lader
Load-balancing en prioriteitenmatrix (comfort vs kosten)
EMS kan warmtepomp en EV-lader sturen op basis van stroomprijs, SoC en comfortinstellingen.
Stel prioriteiten: bij koude eerst warmtepomp, bij goedkope stroom eerst batterij/EV.
Zie ook Laadpalen verplicht bij nieuwbouw voor EV-integratie.
Praktische instellingen per seizoen en bij negatieve prijzen
- Zomer: focus op overschot PV opslaan/verkopen bij pieken.
- Winter: batterij vooral inzetten voor piekbelasting warmtepomp en EV.
- Bij negatieve prijzen: slim laden, eventueel comfortinstellingen tijdelijk aanpassen.
Testen, oplevering en onderhoud
FAT/SAT-checks, functie- en back-uptesten, EBI/opleverrapport
- Voer FAT (Factory Acceptance Test) en SAT (Site Acceptance Test) uit volgens checklist.
- Test back-upfunctie (eilandbedrijf), voer isolatiemeting en IR-scan uit.
- Stel EBI/opleverrapport op met alle meetgegevens, foto’s en certificaten.
Periodiek onderhoud en monitoring (alarmering, trending, updates)
- Jaarlijkse controle: visuele inspectie, IR-scan, firmware-update, SoH-check.
- Monitoring via EMS met alarmering en trending.
Veelgemaakte fouten en quick fixes
Verkeerde aardlek/selectiviteit, onvoldoende ventilatie, misconfig EMS
- Gebruik altijd juiste aardlek (type B/F bij DC/hybride).
- Controleer op voldoende ventilatie, voorkom opwarming.
- Test EMS-configuratie: geen zero feed-in? Check firmware en prioriteitenmatrix.
FAQ voor elektromonteurs
Wat vraagt de verzekeraar?
Volledig opleverrapport, risicoanalyse, testrapporten, productcertificaten en periodieke onderhoudscheck.
Kan ik later uitbreiden (modules/parallel)?
Ja, de meeste LFP-systemen zijn modulair. Let wel op BMS-capaciteit en aanpassing van zekeringen/kabels.
Hoe ga ik om met negatieve stroomprijzen in de praktijk?
Stel EMS in op automatisch laden bij negatieve prijzen; optimaliseer prioriteitenmatrix per seizoen.
Conclusie: praktisch stappenplan voor thuisbatterij installeren
- Bepaal samen met de klant het verbruiksprofiel en de doelstellingen.
- Kies voor LFP-batterij, dimensioneer op basis van PV, warmtepomp en EV.
- Selecteer AC- of DC-coupling afhankelijk van bestaande installatie en gewenste flexibiliteit.
- Installeer conform NEN 1010, NEN 3140, PGS 37-1 en verzekeringsvoorwaarden.
- Voer alle FAT/SAT- en EBI-tests uit, stel complete documentatie op.
- Richt EMS slim in op tarieven, zero feed-in en toekomstige marktintegratie.
- Plan periodiek onderhoud en monitoring.
Wil je meer weten over energieopslag? Lees dan ook: Duurzame energieopslag: wat moet de elektromonteur weten?
Met deze praktische richtlijnen en voorbeelden kun je als elektromonteur in 2025 elke thuisbatterij-installatie veilig, slim en volgens de norm aanpakken. Succes op locatie!
